ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับเครื่องสูบน้ำ(PUMP)

เครื่องสูบน้ำ (Pump)

กรณีที่แหล่งน้ำสามารถผันน้ำเข้ามาในพื้นที่ได้ เช่น น้ำตก ลำธาร น้ำจากภูเขา หรือคลองชลประทาน ก็ง่ายและสะดวกในการให้น้ำ แต่ถ้าแหล่งน้ำอยู่ไกลหรืออยู่ต่ำกว่าพื้นที่ เช่น แม่น้ำลำคลอง สระ บ่อ หรือน้ำบาดาล ก็จำเป็นต้องใช้เครื่องสูบน้ำเข้ามาเป็นตัวช่วยส่งน้ำไปยังพื้นที่เพาะปลูก เครื่องสูบน้ำนี้เป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้การเพาะปลูกบรรลุเป้าหมายได้หรือไม่

เมื่อพูดถึงเครื่องสูบน้ำเกษตรกรทั่วไปมักจะรู้จักว่าเป็นเครื่องมือที่ใช้สูบน้ำจากแหล่งน้ำไปยังบริเวณที่ต้องการ แต่อาจจะไม่รู้จักว่าเป็นเครื่องสูบน้ำประเภทใด มีคุณสมบัติอย่างไร สูบน้ำได้มากน้อยเพียงใด ซึ่งที่จริงแล้วแต่ละประเภทก็จะมีลักษณะการใช้งานและคุณสมบัติไม่เหมือนกัน เครื่องสูบน้ำส่วนใหญ่จำแนกได้ดังนี้

เครื่องสูบน้ำประเภทท่อสูบน้ำ

 เรียกทั่วไปว่าท่อพญานาคเป็นเครื่องสูบน้ำที่เหมาะในการสูบน้ำปริมาณมากไปยังที่สูงไม่มากนักประมาณ 5-6 เมตร เหมาะในการทำนาที่ใช้น้ำมากหรือการสูบน้ำเพื่อระบายน้ำทิ้ง

รูปภาพ เครื่องสูบน้ำประเภทท่อสูบน้ำ จาก :
http://www.torsubnam.com/wp-content/uploads/2015/08/ท่อใหญ่ตั้งเครื่อง-เพลาบน-ท้ายจรวด.jpg

เครื่องสูบน้ำประเภทเหวี่ยงหนีศูนย์

เรียกกันทั่วไปว่าเครื่องสูบน้ำแบบหอยโข่งเป็นเครื่องสูบน้ำที่ใช้กันอย่างกว้างขวางในการเกษตร ใช้ในระบบการให้น้ำทางท่อ เช่น น้ำหยด มินิสปริงเกลอร์ หรือใช้ในการระบายน้ำได้เช่นกัน เครื่องสูบน้ำประเภทนี้จะมีให้เลือกได้อย่างมากมายหลายแบบ และหลายขนาดตามความต้องการของผู้ใช้ สามารถเลือกใช้ได้ทั้งที่น้ำมากแรงดันต่ำ หรือน้ำน้อยแรงดันสูง หรือทั้งน้ำมากแรงดันมาก สามารถใช้ได้ทั้งเครื่องยนต์หรือมอเตอร์ไฟฟ้า

 

รูปภาพ เครื่องสูบน้ำแบบใช้เครื่องยนต์เบนซิน จาก :
http://www.duboisag.com/media/catalog/product/h/o/honda_gasoline_engine_irrigation_pump.jpg

เครื่องสูบน้ำแบบใบพัดจุ่มใต้น้ำ

เครื่องสูบน้ำแบบเทอร์ไบน์ ใช้สูบน้ำจากบ่อบาดาลน้ำตื้น หรือบ่อน้ำตื้น เครื่องสูบน้ำแบบ Submersible เป็นปั๊มที่สูบน้ำจากบ่อบาดาลน้ำลึก ทั้ง 2 ประเภทนี้สามารถใช้กับระบบการเกษตรได้เมื่อแหล่งน้ำเป็นลักษณะดังที่กล่าว

 

รูปภาพ เครื่องสูบน้ำแบบเทอร์ไบน์ และ Submersible จาก :
http://www.hubluxe.com/img/products/pumps/borewell_submersible_pump.png

เครื่องสูบน้ำแบบลูกสูบ

เป็นเครื่องสูบน้ำซึ่งเกษตรกรบางส่วนใช้ในระบบการเกษตรขนาดเล็กๆ เนื่องจากได้น้ำน้อยแต่ความเหมาะสมแล้วควรเป็นการใช้น้ำกินน้ำใช้มากกว่าการเกษตร

ต้นกำลัง (Prime Movers)

เมื่อพูดถึงครื่องสูบน้ำเพื่อการเกษตรจะกล่าวถึงเครื่องสูบน้ำแบบหอยโข่งเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งใช้ต้นกำลังเป็นมอเตอร์ไฟฟ้าหรือเครื่องยนต์ก็ได้แล้วแต่ความเหมาะสมของพื้นที่แต่โดยปกติแล้วถ้ามีไฟฟ้าควรใช้มอเตอร์ไฟฟ้าเพราะราคาถูกกว่าเครื่องยนต์ การดูแลบำรุงรักษาง่ายกว่า และค่าไฟฟ้าถูกกว่าค่าน้ำมัน แต่เมื่อไม่สะดวกในการใช้ไฟฟ้าก็จำเป็นต้นใช้เครื่องยนต์เป็นต้นกำลัง เครื่องสูบน้ำอาจจะขับเคลื่อนด้วยต้นกำลังที่เป็นเครื่องยนต์หรือมอเตอร์ไฟฟ้า ต้นกำลังต้องสามารถให้กำลังเครื่องสูบน้ำถึงจุดทำงานสูงสุดได้ รวมทั้งเผื่อค่าความปลอดภัยด้วย สำหรับมอเตอร์ไฟฟ้าค่าที่เผื่อไว้ประมาณ 10% และสำหรับเครื่องยนต์ดีเซลประมาณ 25% ประตูน้ำที่อยู่ทางด้านส่งน้ำควรจะเปิดเพียงเล็กน้อยก่อนในตอนเริ่มเดินเครื่องเพื่อลดแรงในการสตาร์ทมอเตอร์หรือเครื่องยนต์ ต้นกำลังควรจะมีระบบป้องกันที่ดีในกรณีที่ความดันในท่อเมนเพิ่มขึ้นหรือลดลงอย่างรวดเร็ว

 

รูปภาพ ต้นกำลังที่เป็นเครื่องยนต์ใช้กับเครื่องสูบน้ำ จาก :
http://www.pumpdee.com/wp-content/uploads/2014/09/DSC024494.jpg

ต้นกำลังที่เป็นเครื่องยนต์

เครื่องยนต์มี 2 แบบด้วยกันคือ เครื่องยนต์แก๊สโซลีน หรือเบนซิน และเครื่องยนต์ดีเซล การใช้ต้นกำลังที่เป็นเครื่องยนต์มาใช้กับเครื่องสูบน้ำ สิ่งสำคัญที่ใช้พิจารณาได้แก่ แรงม้าของเครื่องยนต์ ความเร็วรอบของเครื่องยนต์ ซึ่งต้นกำลังที่เป็นเครื่องยนต์มักจะแยกส่วนกับเครื่องสูบน้ำ ดังนั้นในเวลาติดตั้งควรจะเลือกเครื่องสูบน้ำให้มีความเร็วรอบอยู่ในระดับเดียวกับความเร็วรอบทำงานต่อเนื่องของเครื่องยนต์หากความเร็วรอบต่างกันจำเป็นต้องทำการทดรอบก็สามารถทำได้โดยใช้พู่เล่ย์และสายพาน

 

ต้นกำลังที่เป็นมอเตอร์ไฟฟ้า

มอเตอร์ไฟฟ้ามีอายุการใช้งานยาวนาน ไม่ต้องบำรุงรักษามากเหมือนเครื่องยนต์ หากมีการใช้งานและการบำรุงรักษาอย่างถูกต้องอาจใช้งานได้นาน 20 ถึง 30 ปี เมื่อเทียบค่าใช้จ่ายด้านกระแสไฟฟ้าของมอเตอร์ไฟฟ้ากับค่าใช้จ่ายด้านน้ำมันเชื้อเพลิงของเครื่องยนต์ จะพบว่ามอเตอร์ไฟฟ้าประหยัดกว่าถึงร้อยละ 30

มอเตอร์ที่ใช้กับเครื่องสูบน้ำโดยทั่วๆ ไป รอบการหมุนจะมีความเร็วคงที่คือ 1,450 และ 2,900 รอบต่อนาที ความเร็วที่ใช้กันมากที่สุดคือ 1,450 รอบต่อนาที และมอเตอร์ที่ใช้ไฟฟ้าเพสเดียว (220V-50Hz) จะมีขนาดไม่เกิน 5 แรงม้า

ส่วนใหญ่ต้นกำลังที่เป็นมอเตอร์ไฟฟ้า จะมีการถ่ายทอดกำลังโดยตรงกับเครื่องสูบน้ำ ซึ่งอาจจะติดตั้งมอเตอร์ไฟฟ้ากับเครื่องสูบน้ำอยู่ในแกนเพลาเดียวกัน (ประกอบจากโรงงาน) หรือถ้าไม่ได้ติดตั้งอยู่บนแกนเพลาเดียวกัน อาจจะใช้ข้อต่อแบบกากบาทและในกรณีที่ต้องการทดรอบต้นกำลังกับเครื่องสูบน้ำก็สามารถทำได้ด้วยการใช้พู่เล่ย์และสายพานเช่นเดียวกับแบบใช้เครื่องยนต์

คุณลักษณะของเครื่องสูบน้ำ

    เครื่องสูบน้ำมีหน้าที่สูบน้ำจากแหล่งน้ำและเพิ่มความดันให้แก่น้ำเพื่อให้ไหลผ่านท่อ จากจุดหนึ่งไปยังอีกจุดหนึ่งได้ตามความต้องการ สามารถจ่ายน้ำตามปริมาณและที่ความสูงของน้ำ (Head) สูงสุดที่ต้องการ ประเด็นสำคัญในการเลือกใช้เครื่องสูบน้ำให้เหมาะสมกับระบบการให้น้ำ จะต้องทราบดังนี้

Øอัตราการสูบน้ำ (Q)

เป็นปริมาณน้ำที่สูบได้ต่อหน่วยเวลาเครื่องสูบน้ำที่มีขนาดเล็กนิยมบอกอัตราการสูบน้ำเป็นลิตรต่อนาที เครื่องสูบน้ำขนาดใหญ่นิยมบอกอัตราสูบน้ำเป็นลูกบาศก์เมตรต่อชั่วโมง ซึ่งทั้งสองหน่วยสามารถแปลงให้เป็นหน่วยเดียวกันได้ อัตราการสูบน้ำนี้จะต้องสอดคล้องกับปริมาณน้ำที่ต้องการใช้ในระบบการให้น้ำด้วย เช่น ปริมาณน้ำที่ใช้ จำนวน 10,000 ลิตรต่อชั่วโมง ก็จะต้องใช้เครื่องสูบน้ำที่มีอัตราการสูบน้ำไม่น้อยกว่า 10,000 ลิตรต่อชั่วโมง หรือ 10 ลูกบาศก์เมตรต่อชั่วโมง เป็นต้น

Øความดันหรือความสูงของน้ำ เฮด (H)

เป็นความดันหรือความสูงที่เครื่องสูบน้ำสามารถสร้างได้ หน่วยของความดันน้ำบอกเป็นเมตร ซึ่งความดันของเครื่องสูบน้ำจะต้องไม่น้อยกว่าความดันทั้งหมดที่ใช้ในระบบการให้น้ำ ซึ่งความดันที่ต้องใช้ในระบบการให้น้ำประกอบด้วย

1. ความสูงจากผิวน้ำที่ดูดถึงจุดสูงสุดที่ส่งได้

2. ความดันที่หัวปล่อยน้ำแต่ละชนิดใช้ดังนี้

• น้ำหยดใช้ประมาณ 10  เมตร

• มินิสปริงเกลอร์ใช้ประมาณ   15  เมตร

• สเปรย์ และเจ็ทใช้ประมาณ 15  เมตร

• สปริงเกลอร์ใช้ประมาณ   20  เมตรขึ้นไป

3. ความดันที่เสียไปในท่อเป็นผลรวมของความเสียดทานภายในท่อจากเครื่องสูบน้ำถึงจุดที่ส่งน้ำ เช่น ท่อเมน ท่อเมนย่อย และท่อย่อย

4. ความดันที่เสียไปในอุปกรณ์ข้อต่อและเครื่องกรองต่างๆ ถ้าไม่รู้ค่าที่แน่นอนสามารถประมาณได้เท่ากับ 10% หรือ 1-2 เมตร เป็นต้น

5. ความลาดชันของพื้นที่ก็เป็นองค์ประกอบอย่างหนึ่งที่จะทำให้การใช้ความดันในระบบเปลี่ยนแปลง เช่นแนววางท่อในพื้นที่ซึ่งมีความชันก็จะต้องใช้แรงดันในระบบเพิ่มขึ้นเป็นต้น

ที่มาข้อมูลจาก : www.aepd02.doae.go.th/km_aepd02/การเลือกเครื่องสูบน้ำ.doc
ภาพประกอบจาก : https://i.ytimg.com/vi/eDTske_nSeI/maxresdefault.jpg, http://www.rh-pumps.com/wp-content/uploads/2014/12/RCE-80-260-B-cutout-Horizontal_Chemical_Centrifugal_Pump_Sulphur_Pump_in_Metal1.jpg

---

THAIPURCHASING.com !!! มี LINE Official แล้วรู้ยัง
สอบถามหาข้อมูลสินค้าหรือกิจกรรมต่างๆของเรา ได้ทุกวันผ่าน 

กดถูกใจ FanPage เพื่อติดตามกิจกรรมของเราได้ที่ :


Facebook.com/thaipurchasing.tensho